"Osobowość na talerzu" - całkiem inna książka o jedzeniu zwierząt. Dla osób, którym nie są obojętne losy istot, które zjadamy

Panuje powszechne przekonanie, że świnie to mądre zwierzęta. Czemu zatem bez wyrzutów sumienia zajadamy się nimi każdego dnia? Barbara J. King, emerytowana profesor antropologii, zabiera nas w podróż po fascynującej krainie osobowości zwierząt, które trafiają na nasze talerze.

"Osobowość na talerzu" to bardzo nietypowa książka o jedzeniu. Choć pojawiają się tu odniesienia do wielu popularnych (i lubianych) potraw, jak na przykład kultowych w USA drobiowych nuggetsów, autorka skupia się na zupełnie innej perspektywie. Ukazuje czytelnikom osobowość stworzeń, które w ogromnych ilościach hodujemy tylko po to, by je następnie zabić (niekoniecznie najbardziej humanitarnymi metodami), a następnie zjeść.

Jak pisze Marta Dymek, autorka jednego z najpopularniejszych polskich blogów, "Jadłonomia":

Gdyby każdy przeczytał tę książkę, świat byłby dużo lepszym miejscem. A tak cóż, jest jak jest.
Zobacz wideo

"Kogo mamy na talerzu?"

Jeśli macie zacięcie antropologiczne, książka ta na pewno was wciągnie. W przystępny sposób opowiada bowiem o tym, jak odbierają świat, przeżywają emocje i uczą się zwierzęta, które zjadamy. Autorka na przykładach: mieszkającej ze swoimi właścicielami świnki Esther (miała być miniaturowa, a osiągnęła wagę około 300 kg); Pana Henrego Joy'a (terapeutycznego koguta wspomagającego pensjonariuszy pewnego domu opieki) czy ośmiornicy Olive (która dla swoich dzieci poświęciła własne życie) pokazuje, że zwierzęta to nie tylko źródło mięsa, ale istoty żyjące i odczuwające tak samo jak ludzie.

"Ta książka nie jest próbą sklasyfikowania zwierząt według jakiejś abstrakcyjnej miary, która wskazywałaby inteligentne, czujące istoty - pisze Barbara J. King we wstępie do swojej publikacji. - Nie jest też poradnikiem, kogo jeść, a kogo nie jeść. Przeciwnie. To zaproszenie, aby dokładnie zobaczyć, kogo właściwie mamy na talerzu, i zrozumieć nasze związki ze zwierzętami (...). Związki te łatwo przeoczyć w naszym świecie, ponieważ większość z nas spotyka zjadane zwierzęta jako pakowane próżniowo produkty w sklepie spożywczym".

Każdy z rozdziałów książki opowiada o różnych zwierzętach, które lądują na naszych talerzach - od tak egzotycznych jak szympansy, po te, które każdego roku zjadamy w zastraszających ilościach - kury, krowy czy świnie.

"Kurczaki, wiecie, ptaki najbardziej znane jako nuggetsy"

Ważnym wątkiem, który Barbara J. King porusza przynajmniej raz w każdym z rozdziałów książki, jest również ludzka dwoistość w sposobie postrzegania zwierząt i to, że ich zabijanie na masową skalę nie robi na nas już żadnego wrażenia. Mówi o niewidzialnym "przełączniku" w mózgu, który sprawia, że bardzo łatwo i bez zastanowienia z miłośników zwierząt stajemy się ich pożeraczami. Jak pisze w rozdziale o kurach:

"Kiedy piszę ten rozdział, wirus H5, powszechnie znany jako ptasia grypa, powoli sunie przez spory obszar Stanów Zjednoczonych. Rankiem w dziale gospodarczym "New York Timesa" znajduję aktualizację stanu rzeczy. Nowy przypadek H5 w hrabstwie Dixon w Nebrasce "powoduje, że (...) liczba ptaków, które padły lub zostaną zabite, sięga trzydziestu dwóch milionów". Wyobraźcie sobie głosy protestu, a nawet panikę, gdyby trzydzieści dwa miliony kotów lub psów konało z powodu postępującej epidemii wirusa. No ale chodzi o kurczaki, wiecie, ptaki najbardziej znane jako nuggetsy".

Anonimowi żywiciele

Wrażenie na czytelniku robią z pewnością również liczby, które autorka podaje w książce. Czy wiedzieliście na przykład, że każdego roku na świecie zabija się na mięso około pięćdziesięciu miliardów samych kurcząt? Albo, że przeważająca większość zwierząt hodowlanych (około 97 procent w samych Stanach Zjednoczonych) żyje w przemysłowych hodowlach?

Znajdziemy tu jednak również liczby, które mają uzmysłowić czytelnikow, jak można poprawić ten stan rzeczy. Według przytaczanej przez autorkę "Osobowości na talerzu" pracy napisanej przez wegańską aktywistkę, Hillary Rettig ("Compromise Isn't Complicity", czyli "Kompromis to nie współudział"), gdyby każdy Amerykanin zmniejszył swoje spożycie mięsa o jeden posiłek tygodniowo, co roku można by oszczędzić życie 450 milionów zwierząt hodowlanych.

Nie jest łatwo czytać tę książkę z perspektywy mięsożercy. Sądzę jednak, że warto to zrobić - nawet jeśli nie dla tych zwierząt, które giną po to, byśmy mogli się rozkoszować smakiem ulubionych dań, to chociaż po to, żeby być bardziej świadomym zasad rządzących światem, w którym przyszło nam żyć.

O książce:

Tytuł: "Osobowość na talerzu"

Autor: Barbara J. King

Tłumaczenie: Adam Pluszka

Premiera: 22 sierpnia 2018

Wydawnictwo: Wydawnictwo W.A.B. (Grupa Wydawnicza Foksal sp. z o.o.