Sałatka jarzynowa - przepis na imprezowy klasyk i trochę historii. Wiesz, skąd się wzięła?

Sałatka jarzynowa - polska, ale z Rosji?

Zazwyczaj zakłada się, że pierwowzór dzisiejszej sałatki jarzynowej to sałatka Olivier. Według licznych przekazów powstała ona około roku 1860, a jej twórcą był kucharz belgijskiego pochodzenia i ówczesny szef kuchni moskiewskiej restauracji Ermitaż - Lucien Olivier.

Hotel i restauracja 'Ermitaż', założone przez Luciena Oliviera w 1864 roku w Moskwie, przy ulicy Nieglinnaja 29/14 Fot. Wikimedia Commons (domena publiczna)

Początkowo nie była to ponoć sałatka warzywna, tylko bardzo złożona potrawa z kilku rodzajów mięs i podrobów (m.in. ozora, wędzonej kaczki), a także ryb, kawioru i kaparów. Jako dressing służył sos, przypominający dzisiejszy majonez, który powstawał z oliwy, octu i musztardy.

Według popularnej historii, sałatka tak zasmakowała bywalcom restauracji, że stała się jej flagowym daniem. Jeden ze współpracowników Oliviera - Ivan Ivanov - postanowił zaś wykraść recepturę mistrza. Gdy to zrobił, odszedł ponoć do restauracji Moskwa, w której zaczął podawać "sałatkę stołeczną" o podejrzanie podobnym składzie. Wkrótce zaś sprzedał recepturę kilku wydawnictwom.

Z czasem sałatka stała się popularna w większości rosyjskich domów pod nazwą "sałatka Olivier", jednak w trakcie zmieniła swój skład. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że składniki, z których pierwotnie powstawała były po prostu zbyt drogie i trudne do zdobycia dla większości Rosjan. W takiej uproszczonej postaci dotarła również do naszego kraju i już tu została.

Sałatka warzywna - najważniejszy jest skład!

Jakie składniki powinny bezwzględnie znaleźć się w klasycznej polskiej sałatce jarzynowej? Co dom, to obyczaj, ale pewniaki to: marchewka, pietruszka, seler, a także jajka. No i oczywiście majonez.

Mniej oczywiste składniki, których nie dodaje się do sałatki w każdym domu to: ziemniaki, kiszone ogórki, jabłka, cebula lub por, konserwowy groszek, a także musztarda. W zależności od rodzinnych tradycji, w niektórych domach w sałatce możemy znaleźć również inne dodatki, na przykład ketchup, kukurydzę lub marynowane pieczarki (więcej na ten temat: Z groszkiem, marynowanymi pieczarkami, bez ziemniaków. Czy istnieje jedyny słuszny przepis na sałatkę jarzynową? Sprawdzamy).

Sałatka jarzynowa - jak ją przygotować?

By przygotować sałatkę jarzynową, będziemy potrzebować ugotowanych warzyw. Jak to zrobić dobrze? Według jednej z metod warzywa gotuje się po prostu razem w wodzie, a następnie dobrze studzi, obiera i kroi. Zgodnie z drugą, warzywa na sałatkę powinny pochodzić z rosołu. To zresztą bardzo dobry pomysł na ich wykorzystanie i nie marnowanie resztek (mięso z rosołu możecie z kolei wykorzystać na przykład do zrobienia tych pasztecików z naszego przepisu)

Jak ułatwić sobie krojenie składników? Wiele osób wykorzystuje w tym celu... krajalnicę do jajek. Miękkie warzywa można w ten sposób posiekać w niemal idealnie równą kosteczkę. Niestety, ta sztuka nie uda się już z ogórkami, cebulą czy jabłkami, ale i tak pracy zostanie mniej, niż gdybyśmy wszystko siekali za pomocą noża.

Do posiekanych składników wystarczy dodać majonez, doprawić solą i pieprzem (ewentualnie również musztardą), a następnie wszystko porządnie wymieszać i sałatka gotowa. Najlepiej jednak nie jeść jej od razu, tylko odstawić na kilka godzin (a jeszcze lepiej całą noc) do lodówki, by smaki składników dobrze się połączyły.

Sałatka jarzynowa - przepis tradycyjny

Sałatka jarzynowa Coraz częściej zastępowana innymi daniami, wciąż jeszcze w wielu domach podczas każdych świąt i uroczystości na stół trafia sałatka jarzynowa. Potrzebna będzie włoszczyzna (3,50 zł), kolejne dwa jajka (1,40 zł), dwa niewielkie kiszone ogórki (1,50 zł), jabłko (60 gr). Na szczęście słoik majonezu jest naprawdę spory, więc starczy i do sałatki. Ta tradycyjna potrawa kosztować będzie 7 zł. Fot. Agata Jakubowska / Agencja Gazeta

Składniki:

• 4 marchewki
• 2 pietruszki
• 1 średni ziemniak (opcjonalnie)
• 1/2 niedużego selera
• 4 ogórki kiszone lub konserwowe
• 1 cebula lub nieduży por
• 2 jajka na twardo
• 1 jabłko
• 1 puszka groszku konserwowego
• 4 czubate łyżki majonezu
• sól
• pieprz

Sposób przygotowania:

1. Marchewkę, pietruszkę, selera i ziemniaka obierz, zalej wodą, posól i ugotuj. W zależności od tego, jak lubisz, ugotuj do miękkości lub pozostaw lekko twarde.
2. Cebulę, jabłko i ogórki obierz ze skórki, a jajka ze skorupek. Wszystkie składniki pokrój w grubą lub drobną kostkę, w zależności od tego, jak lubisz.
3. Groszek wyjmij z puszki i odsącz na sitku.
4. Wszystkie składniki przełóż do miski i wymieszaj. Dodaj majonez, wymieszaj i dopraw solą i pieprzem.

Rady:

• Sałatkę możesz wykonać z warzyw, które posłużyły np. do ugotowania wywaru czy rosołu.
• Niektórzy zamiast groszku dodają fasolę, są też wersje z kukurydzą i papryką.
• Kompozycja sałatki zależy od upodobań, można ją doprawić słodką sproszkowaną papryką lub curry.

Autor: Maria Szkop (przepis pochodzi z magazynu "Palce Lizać")

Zobacz również inne nasze przepisy na sałatkę jarzynową:

Kresową z burakiem

W rulonach z szynki

Wegańską

Z wędzoną makrelą, halibutem i śledziem - przepis Magdy Gessler