Kuchnia skandynawska. Najlepsze przepisy na co dzień i od święta

Kuchnia skandynawska powinna być nam bliska. Są tu i słodkie drożdżowe wypieki, i śledziowe sałatki, które często goszczą również na naszych stołach (zwłaszcza w świąteczne dni). Jakie przepisy warto znać?
Wielu Polaków przygotowuje mięsne klopsiki szwedzkie kottbullar w domu - są proste i smaczne. Czy da się je przygotować bez mięsa? Wielu Polaków przygotowuje mięsne klopsiki szwedzkie kottbullar w domu - są proste i smaczne. Czy da się je przygotować bez mięsa? Fot. Łukasz Zandecki / Agencja Wyborcza.pl

Kuchnia skandynawska. Najlepsze przepisy na co dzień i od święta

Kuchnia skandynawska powinna być nam bliska. Są tu i słodkie drożdżowe wypieki, i śledziowe sałatki, które często goszczą również na naszych stołach (zwłaszcza w świąteczne dni). Jakie przepisy warto znać?

My mamy schabowego, a Szwedzi swoje klopsiki. Zobaczcie jak łatwo i szybko da się je przygotować. Są pyszne z sosem koperkowym, pieczonymi ziemniakami i sałatką z pieczonych buraków lub czerwonej kapusty.

Kottbullar - klasyczne szwedzkie klopsiki

500 g mielonego mięsa (pół na pół wieprzowe i wołowe)
2 łyżki bułki tartej
2 ugotowane tłuczone ziemniaki
100 ml wody lub mleka
1 jajko
sól
pieprz
1 łyżeczka majeranku
1 drobno pokrojona średnia cebula
olej do smażenia

Wszystkie składniki mieszamy, dokładnie wyrabiamy i formujemy niewielkie okrągłe kuleczki wielkości orzecha włoskiego. Smażymy na rumiano na rozgrzanym oleju.

Kanapka z sałatką śledziową matias Kanapka z sałatką śledziową matias Fot. Sławomir Smolarek www.smolarekstudio.pl

Kanapka z sałatką śledziową matias

Śledzie to nie tylko polski przysmak. W sporych ilościach jedzą je również nasi sąsiedzi z Północy. Najlepiej w postaci pysznej sałatki na chrupiącym lub razowym pieczywie.

Kanapka z sałatką śledziową matias

4 filety śledziowe matiasy
1 czerwona cebula
2 jajka ugotowane na twardo
7 średnich ugotowanych ziemniaków
2 łyżki posiekanego szczypiorku
2 łyżki posiekanego kopru
4 łyżki majonezu
1-2 łyżki śmietany 22 proc.
sól
pieprz do smaku
kilka rzodkiewek
kilka źdźbeł szczypiorku
dowolne pieczywo (np. miodowe pieczywo chrupkie, które znajdziecie na następnym slajdzie)

Filety, jajka i ziemniaki pokrój w kostkę 1 x 1 cm, przełóż do miski. Cebulę obierz i drobno posiekaj, przełóż do miski ze śledziem, dodaj koperek i szczypiorek. Dodaj majonez oraz śmietanę, dopraw solą i pieprzem, całość delikatnie wymieszaj. Rzodkiewki oczyść i umyj, pokrój w kostkę. Pieczywo pokrój w małe kromki i ułóż na nich sałatkę, posyp rzodkiewką i udekoruj szczypiorkiem.

Autorzy: Karin Herrström, Michał Godyń

Miodowe pieczywo chrupkie Miodowe pieczywo chrupkie Fot. Sławomir Smolarek www.smolarekstudio.pl

Miodowe pieczywo chrupkie

To chrupiące pieczywo nada się i do kanapek, i jako zdrowa, domowa przekąska - w zastępstwie przesolonych sklepowych smakołyków.

Miodowe pieczywo chrupkie

(na 25 sztuk)

900 g mąki pszennej
250 g mąki żytniej
100 g zakwasu żytniego (patrz przepis poniżej)
15 g świeżych drożdży
400 ml mleka
200 g miodu
15 g soli

Zakwas:
100 ml wody o temp. 35 st. C
50 g mąki żytniej

Cztery dni przed pieczeniem chleba przygotuj zakwas: wymieszaj mąkę i wodę w słoiku i odstaw w temperaturze pokojowej na trzy dni, raz dziennie mieszając zaczyn. Dzień przed pieczeniem przygotuj ciasto: rozpuść pokruszone drożdże w mleku, a następnie zmiksuj z miodem i zakwasem. Masę wstaw na noc do lodówki. Następnego dnia do masy dodaj sól oraz mąkę żytnią i pszenną, wyrób ciasto, aż będzie elastyczne. Przełóż na blat oprószony mąką i rozwałkuj cienko na grubość ok. 2-3 mm. Za pomocą np. szklanki lub filiżanki wytnij okrągłe placki. Ułóż je na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia, zachowując między nimi odstęp (podczas pieczenia chlebki nieznacznie urosną). Ponakłuwaj ciasto widelcem (jak ciasto kruche) i za pomocą pędzelka posmaruj je wodą. Ewentualnie posyp wybranymi dodatkami (np. kminkiem, solą morską, ziołami). Blachę wstaw do piekarnika rozgrzanego do 220 st. C i piecz 3-4 minuty lub do momentu, gdy się zrumienią na złoty kolor.

Autorzy: Karin Herrström, Michał Godyń

Słodkie bułeczki cynamonowe Słodkie bułeczki cynamonowe Fot. Sławomir Smolarek www.smolarekstudio.pl

Słodkie bułeczki cynamonowe

Chyba nie ma osoby, która nie kojarzyłaby tych bułeczek z kuchnią skandynawską. Najlepsze są na ciepło, gdy aromat cynamonu jest najsilniejszy. Idealne do kawy lub herbaty!

Słodkie bułeczki cynamonowe

(na 20 sztuk)

Ciasto:
700 g mąki pszennej
25 g drożdży
1/2 kostki (100 g) masła
1 szklanka (250 ml) mleka
1/4 szklanki (50 g) cukru pudru
1 łyżeczka mielonego kardamonu
1 jajko
sól

Nadzienie:
1/2 kostki (100 g) masła
1/2 szklanki (100 g) cukru
2 łyżeczki mielonego cynamonu

"Szkliwo":
1 jajko
2 łyżki wody
cukier perłowy

Drożdże rozpuść w misce z cukrem pudrem i kilkoma łyżkami ciepłego mleka, odstaw na 10 minut. W garnku roztop masło, dolej pozostałe mleko i lekko podgrzej (uważaj ? mieszanina nie powinna być gorąca). Mąkę wymieszaj z kardamonem i przesiej. Uformuj kopczyk, zrób w nim dołek, wlej zaczyn drożdżowy i wbij jajko. Zacznij wyrabiać ciasto, stopniowo dolewając mleko z roztopionym masłem. Dokładnie wyrób przez 10-15 minut (możesz użyć robota kuchennego). Ciasto podziel na 4 części i każdą rozwałkuj na placek o grubości 0,5-1 cm, wielkością przypominający kartkę A4 .

Przygotuj nadzienie: w rondelku roztop masło, dodaj cukier i cynamon, wymieszaj. Za pomocą pędzelka posmaruj placki nadzieniem i zwiń ciasto jak roladę. Następnie pokrój je w ok. 1-cm ślimaczki. Ułóż je na blasze wyłożonej papierem do pieczenia (pamiętaj o zachowaniu odstępów, bo bułeczki będą rosły podczas pieczenia). Przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe, nieprzewiewne miejsce na godzinę do wyrośnięcia. W miseczce roztrzep jajko, dolej wodę i wymieszaj. Wyrośnięte bułeczki za pomocą pędzelka posmaruj jajkiem i posyp cukrem perłowym. Blachę wstaw do piekarnika rozgrzanego do 220 st. C i piecz ok. 10 minut, wyjmij z pieca i ostudź.

Autorzy: Karin Herrström, Michał Godyń

Gravadlax z sosem pomarańczowo-musztardowym Gravadlax z sosem pomarańczowo-musztardowym Fot. Małgorzata Dzięgielewska (piperzczywanilia.blogspot.com)

Gravadlax z sosem pomarańczowo-musztardowym

Skoro to kuchnia skandynawska, nie mogło również zabraknąć marynowanego łososia. Tym razem w bardzo odświętnym wydaniu z aromatycznym sosem.

Gravadlax z sosem pomarańczowo-musztardowym

600 g filetu z łososia ze skórą
60 ml likieru pomarańczowego (cointreau lub grand marnier)
1 płaska łyżeczka nasion kopru włoskiego
2 liście laurowe
150 g cukru trzcinowego
150 g gruboziarnistej soli morskiej
skórka otarta z 1 pomarańczy
skórka otarta z 1 limonki
skórka otarta z 1 cytryny
Sos pomarańczowo-musztardowy:
350 ml soku świeżo wyciśniętego z pomarańczy
2-3 łyżki musztardy francuskiej
szczypta soli i białego pieprzu
90 ml śmietanki 30%

Łososia dokładnie osuszamy, nacieramy likierem i układamy w naczyniu żaroodpornym skórą do dołu. Nasiona kopru prażymy na suchej patelni i rozcieramy w moździerzu z liśćmi laurowymi. Mieszamy z cukrem, solą i skórkami cytrusów. Mieszanką cukrowo-solną dokładnie obkładamy łososia, tak by nie wystawał ani skrawek mięsa, dobrze dociskając. Przykrywamy kilkoma warstwami przezroczystej folii, obciążamy (moździerzem, ciężkimi słoikami z przetworami itp.). Wstawiamy do lodówki na 14 godzin. Przed podaniem zdejmujemy cukier z solą, osuszamy rybę i kroimy w cienkie plastry. Robimy sos: sok pomarańczowy podgrzewamy w rondelku, redukując do 70 ml, studzimy. Mieszamy z musztardą, solą i pieprzem. Śmietankę ubijamy, dodajemy do sosu. Schładzamy i podajemy do plastrów łososia. Najlepiej z kromkami razowego chleba.

Autor: Olga Badowska

Semlor - szwedzkie bułeczki z marcepanem Semlor - szwedzkie bułeczki z marcepanem Fot. Natalia Nowabk-Bratek

Semlor - szwedzkie bułeczki z marcepanem

Semlor to słodkie ciasteczka, przełożone marcepanową masą i śmietaną. Będą doskonałym pomysłem na odświętny deser. Pyszności!

Semlor - szwedzkie bułeczki z marcepanem

(na 20 bułeczek)
170 g masła
500 ml mleka
50 g świeżych drożdży
150 g drobnego cukru
1 łyżeczka wyłuskanych ziarenek kardamonu
900 g mąki pszennej chlebowej (typ 750 lub 850)
1/2 łyżeczki soli

Oraz:
200 g marcepanu
1 l śmietanki kremówki
kilka łyżek cukru (do smaku)
2 laski wanilii
cukier puder do posypania

Rozgrzewamy piekarnik do 225°C. W rondelku rozpuszczamy masło, dodajemy mleko, lekko podgrzewamy. Przelewamy do miski, dodajemy pokruszone drożdże, 2 łyżki cukru i kardamon roztarty w moździerzu, mieszamy i odstawiamy na 15 minut. Cały czas mieszając, dodajemy mąkę. Gdy masa będzie już zwarta, zaczynamy zagniatać, wsypując przy tym sól i cukier. Zagniatamy jeszcze 10 minut od chwili, kiedy ciasto zrobi się gładkie. Wkładamy do natłuszczonej miski, przykrywamy ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce, aby ciasto podwoiło swoją objętość. Ciasto dzielimy na 20 równych kawałków, formujemy kule i układamy je na blasze wyścielonej pergaminem. Przykrywamy ściereczką, odstawiamy na godzinę. Wstawiamy na dolną półkę piekarnika na 10 minut. Studzimy. Następnie odkrawamy wierzch każdej bułeczki, odkładamy na bok. Ze środka wyjmujemy nieco miąższu, tak by powstało zagłębienie. Miąższ miksujemy ze startym na tarce marcepanem i odrobiną śmietanki. Masą napełniamy wydrążone bułeczki. Ubijamy śmietankę z cukrem i ziarenkami wyskrobanymi z lasek wanilii. Szprycujemy bitą śmietanę na bułeczki, następnie przykrywamy odkrojonymi wierzchami. Oprószamy cukrem pudrem.
Semlor - Tradycyjnie ciastka te jadano w Szwecji na ostatki. Dziś są popularnym smakołykiem podawanym na podwieczorek także w innych krajach skandynawskich. Ponoć król Szwecji Adolf Fryderyk zmarł w 1771 roku po zjedzeniu  14 takich bułeczek (poprzedzonych co prawda homarem, kawiorem, kapustą kiszoną, śledziami i szampanem).
Aby wyszły nam jednakowe bułeczki, porcje surowego ciasta można zważyć. Każda powinna mieć około 80 g.

Autor: Olga Badowska

Szwedzkie ciasto z mąką owsianą Szwedzkie ciasto z mąką owsianą Fot. Kamil Zieliński

Szwedzkie ciasto z mąką owsianą

Do tego ciasta będą pasować również miękkie jabłka lub inne owoce z syropu, np. brzoskwinie. Możesz serwować je zarówno z bitą śmietaną, jak i lodami lub sosem waniliowym.

Szwedzkie ciasto z mąką owsianą

(na tortownicę o średnicy 22 cm)
200 g mąki owsianej
3 jajka
240 g cukru
200 g masła
1 czubata łyżeczka proszku do pieczenia
olejek migdałowy
8 połówek gruszek z syropu
masło i tarta bułka do przygotowania formy ew. bita śmietanka

Krótko prażymy mąkę na suchej patelni, stale mieszając - aż zacznie pachnieć orzechowo. Studzimy. Ubijamy jajka z cukrem, dodajemy po kawałeczku masło, stale ucierając. Wsypujemy porcjami prażoną mąkę z proszkiem do pieczenia, mieszamy, wlewając łyżkę wody i kilka kropli olejku migdałowego. Dodajemy dwie połówki gruszek pokrojone w centymetrową kostkę, mieszamy. Ciastem napełniamy natłuszczoną i obsypaną tartą bułką tortownicę. Na wierzchu układamy pokrojone w cieńsze cząstki pozostałe połówki gruszek, pieczemy 50-55 minut w 175°C. Studzimy, kroimy na porcje, a jeśli chcemy - podajemy ze śmietanką.

Copyright © Agora SA