Świąteczne standardy - bez tych dań nie ma świąt!

Karp w galarecie, pierogi z kapustą i grzybami, piernik - bez tych dań większość z nas nie wyobraża sobie wigilijnego czy bożonarodzeniowego stołu. Wśród tych potraw znajdziemy i takie, które - choć nie do końca tradycyjne - na dobre zadomowiły się wśród "klasyków".
Sałatka jarzynowa
Coraz częściej zastępowana innymi daniami, wciąż jeszcze w wielu domach podczas każdych świąt i uroczystości na stół trafia sałatka jarzynowa. Potrzebna będzie włoszczyzna (3,50 zł), kolejne dwa jajka (1,40 zł), dwa niewielkie kiszone ogórki (1,50 zł), jabłko (60 gr). Na szczęście słoik majonezu jest naprawdę spory, więc starczy i do sałatki.
Ta tradycyjna potrawa kosztować będzie 7 zł. Sałatka jarzynowa Coraz częściej zastępowana innymi daniami, wciąż jeszcze w wielu domach podczas każdych świąt i uroczystości na stół trafia sałatka jarzynowa. Potrzebna będzie włoszczyzna (3,50 zł), kolejne dwa jajka (1,40 zł), dwa niewielkie kiszone ogórki (1,50 zł), jabłko (60 gr). Na szczęście słoik majonezu jest naprawdę spory, więc starczy i do sałatki. Ta tradycyjna potrawa kosztować będzie 7 zł. Fot. Agata Jakubowska / Agencja Wyborcza.pl

Sałatka jarzynowa

Na wielu świątecznych stołach nie obędzie się bez sałatki jarzynowej. Jeśli chcesz ją urozmaicić, możesz dodać do niej na przykład ugotowanego buraka, fasolę konserwową lub kukurydzę.

Składniki:

4 marchewki
2 pietruszki
1 średni ziemniak (opcjonalnie)
1/2 niedużego selera
4 ogórki kiszone lub konserwowe
1 cebula lub nieduży por
2 jajka na twardo 1 jabłko
1 puszka groszku konserwowego
4 czubate łyżki majonezu
sól
pieprz

Sposób przygotowania:

Marchewkę, pietruszkę, selera i ziemniaka obierz, zalej wodą, posól i ugotuj. W zależności od tego, jak lubisz, ugotuj do miękkości lub pozostaw lekko twarde. Cebulę, jabłko i ogórki obierz ze skórki, a jajka ze skorupek. Wszystkie składniki pokrój w grubą lub drobną kostkę, w zależności od tego, jak lubisz. Groszek wyjmij z puszki i odsącz na sitku. Wszystkie składniki przełóż do miski i wymieszaj. Dodaj majonez, wymieszaj i dopraw solą i pieprzem. Rady: Sałatkę możesz wykonać z warzyw, które posłużyły np. do ugotowania wywaru czy rosołu. Niektórzy zamiast groszku dodają fasolę, są też wersje z kukurydzą i papryką. Kompozycja sałatki zależy od upodobań, można ją doprawić słodką sproszkowaną papryką lub curry.

Autor: Maria Szkop

Śledź pod pierzynką Śledź pod pierzynką Fot. Agata Jakubowska / Agencja Wyborcza.pl

Śledź pod pierzynką

Taką sałatkę śledziową z burakami najlepiej ułożyć w przeźroczystym naczyniu. Dzięki temu będzie się ładnie prezentować. Poszczególne warstwy możesz wykładać zarówno według przepisu, jak i własnego uznania.

Składniki:

5 solonych filetów śledziowych
1 duża cebula
4 ogórki konserwowe
3 ziemniaki
3 buraczki
majonez (wg uznania)
3 jajka
pieprz

Sposób przygotowania:

Filety śledziowe zalej wodą i mocz około 2 godzin. Następnie odsącz z wody, zalej mlekiem i mocz jeszcze pół godziny. Odsączone filety pokrój w cienkie paseczki. Ziemniaki obierz i ugotuj w osolonej wodzie. Buraki umyj i ugotuj w osobnym garnku, następnie ostudź i obierz. Ogórki obierz. Jajka ugotuj na twardo i obierz ze skorupki. Cebulę drobno posiekaj, trzy ogórki i ziemniaki pokrój w drobną kostkę. Buraki zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Jaja zetrzyj na tarce o drobnych oczkach. W przezroczystym naczyniu ułóż następujące warstwy: śledzie, cebula, majonez, ogórki, ziemniaki, majonez, buraki, majonez. Poszczególne warstwy możesz posypać pieprzem. Wierzch sałatki posyp startymi jajkami i udekoruj pokrojonym w pałeczki ogórkiem kiszonym. Odstaw do lodówki na noc, aby smaki się przegryzły.

Rada: Ilość majonezu zależy od Ciebie, jeśli lubisz sałatki z dużą ilością, możesz położyć grubsze warstwy.

Autor: Maria Szkop

Karp w galarecie Karp w galarecie Fot. Agata Jakubowska / Agencja

Karp w galarecie

Na wigilijnym stole nie może także zabraknąć karpia - czy to smażonego, czy w galarecie. Jeśli nie jesteś jego zwolennikiem, możesz zastąpić go inną rybą, np. pstrągiem lub łososiem, albo mielonymi rybnymi kuleczkami.

Składniki:

3/4-1 litr wywaru warzywnego
1 ugotowana marchewka
1 karp (1-1,5 kg)
5 łyżeczek żelatyny
1/2 cytryny
mała puszka zielonego groszku
sól
pieprz
świeży majeranek

Sposób przygotowania:

Dokładnie oczyszczonego i obranego z ości karpia w całości lub pokrojonego w dzwonka dodaj do wywaru z warzyw. Gotuj na małym ogniu przez 20 minut. Wyjmij, osącz. Na półmisku ułóż rybę, plasterki marchewki i groszek. Dwie szklanki wywaru rybno-warzywnego przecedź, a następnie wymieszaj z żelatyną. Dopraw solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Zalej karpia, a kiedy całość ostygnie, wstaw półmisek do lodówki. Trzymaj go w lodówce, dopóki galareta nie stężeje. Przed podaniem udekoruj gałązkami majeranku.

Autor: Junona Lamcha-Grynberg

Ryba po grecku Ryba po grecku fot. Haps

Ryba po grecku

Rybę po grecku można podawać zarówno na zimno, jak i na ciepło - np. ze świeżym, chrupiącym chlebem lub tłuczonymi ziemniakami. Jeśli lubisz pikantne smaki, możesz doprawić sos warzywny suszoną ostrą papryką lub dodać do niego świeżą papryczkę chili.

Składniki:

600 g fileta z dorsza
seler korzeniowy
marchewka
por
cebula
czosnek
łyżka koncentratu pomidorowego
olej
liście laurowe
ziele angielskie
sól i pieprz
szklanka wody

Sposób przygotowania na filmie:

Barszcz czerwony Barszcz czerwony Fot. Agata Jakubowska / Agencja Wyborcza.pl

Barszcz czerwony

Według tradycji barszcz czerwony powinno się przyrządzać z dodatkiem zakwasu przygotowanego z buraków. Wbrew pozorom nie jest to nic trudnego.

Składniki:

Zakwas na barszcz:
2 buraki
2 ząbki czosnku
2 liście laurowe
4 ziarenka ziela angielskiego
1 łyżka soli gruboziarnistej
1/2 łyżeczki cukru
1 kromka razowego chleba

Czysty barszcz:
2-3 buraki
1 jabłko
1 gruby plaster selera
2 ząbki czosnku
1 liść laurowy
3 ziarna ziela angielskiego
3 szklanki przecedzonego przez ściereczkę zakwasu
sól
pieprz
cukier

Sposób przygotowania:

Robimy zakwas: Buraki obieramy i kroimy w plastry. Wkładamy do litrowego słoika, dodając przyprawy i pokruszony chleb. Zalewamy 3 szklankami przegotowanej, ciepłej wody i odstawiamy na 3-4 dni.
Robimy czysty barszcz: Buraki obieramy i tniemy na plastry. Układamy w garnku, dodajemy obrane, pokrojone w ćwiartki jabłko, seler, pokrojony w słupki czosnek. Wlewamy 2-3 szklanki wody i gotujemy na małym ogniu godzinę. Dodajemy zakwas, zagotowujemy. Przykrywamy, odstawiamy na kilka godzin. Przecedzamy i podgrzewamy.

Autorzy: Dorota Próchniewicz, Teo Vafidis, Anna Wrońska

Pierogi z kapustą i grzybami Pierogi z kapustą i grzybami Fot. Łukasz Zandecki / Agencja Wyborcza.pl

Pierogi z kapustą i grzybami

Kapustę z grzybami można podawać zarówno jako farsz do pierogów, uszek czy krokietów, jak i samodzielną potrawę. Jeśli nie jesteś mistrzem w lepieniu pierogów lub masz zamiar przygotować je po raz pierwszy, możesz skorzystać z naszego tekstu pt. "Moje pierwsze pierogi - jak to się robi?".

Składniki:

1/2 kg mąki
200 ml ciepłej wody
1 jajko
2 łyżki oleju
szczypta soli

Farsz:
1 kg kiszonej kapusty
1 duża posiekana cebula
Sól
pieprz
4-6 łyżek Bułki tartej
4 łyżki oleju
5 dag suszonych grzybów

Sposób przygotowania:

Zrób farsz: posiekaną kapustę uduś na oleju, dodaj usmażoną cebulę, tartą bułkę i ugotowane, posiekane grzyby. Przypraw solą i pieprzem, wymieszaj.
Zagnieć ciasto z mąki, soli i jajka, dolewając po trochu wodę i zagniatając tak długo, aż będzie elastyczne i przestanie się kleić. Podziel je na 4 części i cienko rozwałkuj. Z ciasta wytnij szklanką krążki, na każdy nałóż czubatą łyżeczkę farszu, złóż na pół i zaciśnij brzegi. Uformowane pierogi gotuj w płaskim, szerokim garnku w osolonej wodzie. Gdy wypłyną, gotuj je jeszcze na małym ogniu przez 4-5 minut, po czym wyjmij łyżką cedzakową, osącz i przełóż na półmisek.

Źródło: Miesięcznik Kuchnia

Ciasto makowe z orzechami laskowymi Ciasto makowe z orzechami laskowymi Fot. Shutterstock/ Dar1930

Makowiec

Na wigilijnym stole nie może również zabraknąć maku (na przykład w postaci makowca lub strucli), który według tradycyjnych wierzeń miał zapewniać szczęście i urodzaj w nadchodzącym roku.

Ciasto makowe z orzechami laskowymi - składniki:

8 jajek
125 g cukru pudru
szczypta soli
225 g masła + masło do formy
1 opakowanie cukru z prawdziwą wanilią
100 g zmielonych orzechów laskowych
25 g bułki tartej
szczypta proszku do pieczenia
1 łyżeczka cynamonu
250 g zmielonego maku
2 łyżki likieru morelowego
1 opakowanie gotowej polewy z białej czekolady

Sposób przygotowania:

Żółtka oddzielamy od białek. Białka ubijamy z połową cukru pudru i szczyptą soli. Masło ucieramy z resztą cukru pudru, cukrem waniliowym i żółtkami. Ciągle ucierając, dodajemy orzechy, bułkę tartą, proszek do pieczenia i cynamon. Łączymy z makiem, wlewając nieco likieru do smaku. Dodajemy ubite białka, delikatnie mieszamy z masą. Ciastem napełniamy posmarowaną masłem tortownicę, pieczemy godzinę w 180 st. C. Dekorujemy polewą z czekolady.

Źródło: Miesięcznik Kuchnia

Piernik Piernik Fot. Natalia Nowak-Bratek (krewimleko.wordpress.com)

Piernik

W dawnych czasach piernik, ze względu na zawartość drogocennych przypraw, był oznaką luksusu. Pewnie z tego powodu stał się ciastem świątecznym. Jeśli chcesz, po upieczeniu i wystudzeniu, możesz go przeciąć i posmarować dżemem czy powidłami lub przełożyć marcepanem.

Składniki:

(na 2 duże keksówki)
6 jajek
1.5 szklanki cukru
300g masła
500g miodu (najlepiej gryczanego)
350g mąki pszennej + 2-3 łyżki do obtoczenia bakalii
300g mąki żytniej typ 720
2 łyżeczki sody oczyszczonej
4 łyżki przyprawy do piernika (zmielone i wymieszane kardamon; goździki; gałka muszkatołowa; ziele angielskie; anyż; pieprz; cynamon)
500 g mieszanych ulubionych bakalii (u mojej babci były orzechy laskowe; podprażone i otarte ze skórki; rodzynki; kandyzowana i pokrojona w kostkę skórka pomarańczowa; suszone morele)
300 g masła
2 szklanki zsiadłego mleka (trzeba nastawić na zsiadłe dobre wiejskie mleko niepasteryzowane)

Polewa czekoladowa:
4 łyżki masła
8 łyżek cukru
4 łyżki naturalnego kakao
4 łyżki kwaśnej śmietany 22%

Sposób przygotowania:

Ubijamy jajka z cukrem na kogel-mogel. Roztapiamy masło, dodajemy miód, podgrzewamy, mieszając, aż się rozpuści. Gdy ostygnie, mieszamy z jajkami. Mąkę łączymy z sodą i przyprawami. Do mieszaniny jajek, miodu i masła dodajemy po łyżce - i na zmianę - mąkę oraz kwaśne mleko. Stale mieszamy, aż powstanie gładkie ciasto - można mikserem na niskich obrotach. Bakalie mieszamy z 2-3 łyżkami mąki, przekładamy na sitko, aby usunąć nadmiar mąki, a potem dodajemy do ciasta piernikowego, delikatnie mieszając - chodzi o to, aby bakalie dobrze rozłożyły się w cieście, inaczej opadną na dno podczas pieczenia. Dwie keksówki smarujemy masłem, wyściełamy pergaminem, napełniamy ciastem. Nożem rysujemy rowek (wzdłuż przez środek) każdej porcji ciasta (podczas pieczenia ciasto rośnie i jeśli go nie nadkroimy, popęka nierównomiernie i nieładnie). Pieczemy w 170 st. C przez 45-50 minut - patyczek wetknięty w ciasto powinien być suchy po wyjęciu. Upieczone pierniki studzimy przez kilka minut w formie, wyjmujemy i studzimy całkowicie. Przygotowujemy polewę. Masło, cukier i kakao podgrzewamy na małym ogniu, mieszając, aż cukier się rozpuści. Zdejmujemy z ognia, dodajemy śmietanę, mieszamy, aż powstanie gładka polewa. Lekko studzimy, rozsmarowujemy na piernikach. Teraz można udekorować całymi obranymi migdałami lub paseczkami kandyzowanej skórki pomarańczowej. Czekamy, aż polewa zastygnie, kroimy na porcje. Uwaga: oczywiście, można ułatwić sobie pracę, robiąc polewę po prostu ze stopionej czekolady. Aby taka polewa nie zmatowiała po ponownym zastudzeniu, najlepiej jest stopić tabliczkę czekolady na parze, a do roztopionej dodać drugą tabliczkę - tym razem startą na drobnej tarce - i mieszać, aż obie czekolady się połączą.

*Przepis Rozalii, babci Inki Wrońskiej

Źródło: Magazyn Kuchnia

Kompot z suszu Kompot z suszu Fot. Agata Jakubowska / Agencja

Kompot z suszu

Jeśli chcesz urozmaicić smak tradycyjnego kompotu, oprócz suszonych owoców możesz dodać do niego również dobrze umyte (w gorącej wodzie) i pocięte na cząstki cytrusy wraz ze skórką.

Składniki:

Suszone owoce:
śliwki
morele
gruszki
jabłka
żurawina

Przyprawy np.:
goździki
cynamon
kardamon
ew. cukier do smaku

Sposób przygotowania:

Mieszankę kompotową zalej wrzącą wodą, zagotuj i zostaw na noc. Rano spróbuj i ewentualnie trochę posłódź i podgotuj na wolnym ogniu. Odstaw do wystygnięcia. W przygotowanym w ten sposób kompocie owoce zachowują jędrność.

Autor: Junona Lamcha-Grynberg

Więcej o:
Copyright © Gazeta.pl sp. z o.o.